polityka kulturalna rady co to jest
Definicja: „zglobalizowany”. By móc pogodzić to, co światowe, i to, co lokalne, by popierać jej.

Czy przydatne?

Co znaczy Polityka kulturalna Rady Europy w zarysie

Słownik: Europa wpisana jest dziś w układ planetarny, który nie jest już zdominowany ani poprzez nią samą, ani poprzez antagonizm „bloków”, ale „zglobalizowany”. By móc pogodzić to, co światowe, i to, co lokalne, by popierać jej wspólne cele i chronić jej różnorodność, ludzkość potrzebuje Europy, której tradycja kulturalna jest w najwyższym stopniu rojna, policentryczna i kontestatorska, jest „bulionem kulturowym”, gdzie ścierają się sprzeczności, dając życie nowym rzeczywistościom. Wobec groźby globalnej uniformizacji, od nas jedynie zależy uświadomienie sobie, iż – w opozycji do wszelkiej wizji centralistycznej – obecny rozwój technologiczny w zupełności pozwala na zachowanie odrębności i wielości.
/Federico Mayor: pisarz i poeta, Dyrektor Generalny UNESCO/
Definicja: Europejska Konwencja Kulturalna z 1954 roku zainicjowała przyjęcie bardziej szczegółowych określeń dotyczących sfery kultury jak na przykład w Konwencji o Ochronie Dziedzictwa Archeologicznego (wersja poprawiona 1992), wprowadzającej definicję dóbr kulturalnych, które można uznać za element dziedzictwa archeologicznego, określającej zasady ich konserwacji, finansowania badań archeologicznych, czy zbierania i rozpowszechniania informacji naukowych.
W latach 70 dzięki działalności Porady Europy zainicjowano spotkania ministrów kultury, na których precyzowano politykę kulturalną., przykładając sporą wagę do wyzwań współczesności.
Pierwsza z nich odbyła się w czerwcu 1976 roku w Oslo i poświęcona była demokracji kulturalnej i co się z nią wiąże demokratyzacji dostępu do kultury i decentralizacji polityki kulturalnej. Drugą konferencję zorganizowano w X 1978 roku w Atenach a jej hasłem przewodnim był „Kulturalny wymiar rozwoju”, kultura została tym samym uznana za główny stymulator rozwoju globalnego, z kolei na kolejnej, która odbyła się w maju 1981 roku w Luksemburgu podjęto próbę sprecyzowania kulturalnych celów rozwoju. Czwarta narada (V 1984r., Berlin Zachodni) zakończona została przyjęciem „Europejskiej deklaracji w kwestii celów kulturalnych”. Piąta narada Ministrów Kultury zwołana w IX 1987 w Sintrze poświęcona została problemom finansowania kultury, konieczności wzmożonej aktywności państwa w tej kwestii i powiększenia roli mecenatu prywatnego. Te pierwsze pięć konferencji zdominowane zostało poprzez definicja „wyzwań współczesności”, którym to kultura winna stawić czoła. Warto zwrócić uwagę, iż właśnie na lata 60, 70 i 80 przypada największa po II Wojnie Światowej fala globalizacji, tak w wymiarze gospodarczym, ekonomicznym, jak i kulturowym, czy politycznym. O ile narada w Oslo za „wyzwania współczesności” uważa w pierwszej kolejności przyspieszone mechanizmy industrializacji i urbanizacji, które natomiast przyczyniły się do równie masowego wzrostu negatywnych i niepokojących postaw i zachowań w społeczeństwie – frustracji, izolacji, alienacji, a również do rozpadu tradycji i wartości, o tyle w Atenach za fundamentalne zagrożenie uznano zanieczyszczenie środowiska, wyczerpywanie się źródeł energii i szerzące się bezrobocie. Postęp technologiczny pozwolił odciążyć znaczące rzesze pracowników i niejako przyczynił się do wzrostu czasu wolnego, który mógł zostać wykorzystany między innymi na uczestnictwo w kulturze, z zastrzeżeniem oczywiście, iż była to tak zwany kultura masowa, czyli obawiano się, iż może to wywołać obniżenie jakości oferowanych dóbr kultury, ujednolicenie gustów, a nawet w najgorszym wypadku – prymitywizację. Spora początkowo fala bezrobocia była jednym z czynników wpływających na przyrost przestępczości, narkomanii i alkoholizmu, a również nasilania się stresów, depresji i innych chorób psychicznych wymagających specjalistycznego leczenia. Podzielana poprzez uczestników wszystkich konferencji obawa o to, iż rozwój technologiczny i materialny znacząco wyprzedza rozwój duchowy społeczeństwa motywowała do poszukiwań efektywnych rozwiązań problemów, w obliczu szybko zmieniającej się rzeczywistości. Inną istotną kwestią poruszaną poprzez zebranych było zagrożenie kulturalnej tożsamości – na poziomie narodowym, regionalnym, czy także lokalnym, wynikające z dynamicznego rozwoju przedsiębiorstw trans narodowych ujednolicających gusta konsumentów.
Polityka kulturalna powinna zatem stanowić instrument wpływający na polepszenie jakości życia, na wzmocnienie w społeczeństwie duchowych wartości, a również na rozwój i wspieranie demokracji. Uznano autoteliczny charakter kultury, która nie może być używana do manipulowania ludźmi, ani także jako środek pomocniczy do zdobycia i umacniania władzy.
Już na pierwszej konferencji, której fundamentalnym zagadnieniem była demokracja kulturalna pojawiła się ciekawa metafora „stu kwiatów”. Otóż wedle głoszonymi postulatami decentralizacji polityki kulturalnej i przekazywaniu kompetencji władzom regionalnym i lokalnym, a również organizacjom, czy fundacjom o charakterze kulturalnym, demokracja w kulturze winna umożliwić rozwój setkom kwiatów – małych, sporych, kolorowych, białych, może nie najpiękniejszych, lecz zawsze kwiatów. Demokracja nie powinna znaczyć tylko i wyłącznie gwarancji równego dostępu do praw politycznych, czy obywatelskich, ekonomicznych, czy socjalnych, lecz również gwarancji warunków sprzyjających duchowemu i moralnemu, intelektualnemu, a nawet fizycznemu rozwojowi. By należycie została wypełniona tak rozumiana rola kultury, musi być ona oparta o zasady wolności słowa, informacji, wyrażania opinii i wolności zrzeszania się, które stanowią podstawowe prawa każdego człowieka zagwarantowane w Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (zwanej również Europejską Konwencją Praw Człowieka) podpisanej w 1950. Przyjęcie Konwencji jest aktualnie jednym z kryteriów członkostwa w Radzie Europy.
Kultura będąca głównym czynnikiem wpływającym na rozwój ludzkiej wiedzy i kształtująca wartości winna obejmować swym zasięgiem wszystkie ekipy socjalne, niezależnie od wieku uczestników ani od poróżniających ich „różnorodności”.

narady ministrów z lat dziewięćdziesiątych i z początku XX wieku w mniejszym stopniu poświęcone były demokracji kulturalnej, z kolei podjęły się jakże ważnego zadania: budowania pokoju przez dialog międzynarodowy, i skupiły się na wzmacnianiu europejskiej tożsamości kulturowej. Wydarzenia na Bałkanach z lat 90’, a również pamiętny wrzesień 2001 roku i powiązane z nim narastające zagrożenie ze strony światowego terroryzmu wpłynęły na charakter obrad dotyczących kultury i polityki kulturalnej w ostatniej dekadzie.
Dodatkowo refleksje nad rolą kultury we współczesnym świecie wzmocnione zostały obchodami okrągłych rocznic zarówno Porady Europy, jak i podpisania Europejskiej Konwencji Kulturalnej.
W dniach 17- 18 lutego 2003 w Strasburgu odbyła się narada, której myślą przewodnią był właśnie dialog pomiędzy kulturowy („Intercultural dialog”). Uzgodnione zostały cztery tematy, wokół których toczyła się debata, a mianowicie: kultura i konflikt, różnorodność i dialog, rządzenie (governance) i współpraca pomiędzy sektorami i dialog pomiędzy kulturowy a zapobieganie konfliktom („Intercultural Dialog and Conflict Prevention”). W szczególności to ostatnie zagadnienie pełni główną rolę w Radzie Europy, zresztą narada w Strasburgu zakończona została rozpisaniem planu na lata 2002 – 2004, zmierzającym do załagodzenia napięć socjalnych. Chociaż polityka kulturalna nie może rozwiązać wszystkich problemów socjalnych, to Porada Europy przekonała, iż kultura jest warta rozważenia jako środek łagodzący sytuacje konfliktowe, bądź także zapewniający lepszą współpracę i „kohabitację” społeczeństw „po-konfliktowych” (post – conflictuelle). Dzięki wylansowanemu w 2002 roku projektowi Porada Europy zachęca decydentów politycznych (na szczeblu lokalnym, regionalnym, narodowym), społeczeństwa obywatelskie i inne podmioty kulturalne do prowadzenia polityki dialogu respektując różnorodność kulturową i religijną. Zagadnienie to powraca regularnie w czasie ostatnich debat i konferencji, jak choćby w Opatiji (20-22 X 2003), gdzie mottem było postrzeganie kultury jako „ścieżki do Pokoju”. Konferencję zwieńczyło podpisanie deklaracji, zachęcającej do „odkrycia Innego” („discovery of the Other”), do popierania dialogu międzynarodowego pomimo wzrastających antagonizmów wywołanych lokalnymi i regionalnymi konfliktami. Realizacja postanowień deklaracji ma nastąpić przez:
v organizację międzynarodowych forum (pierwsze odbyło się w Sarajewie i poświęcone było eliminacji kulturowych uprzedzeń i stereotypów),
v a również przez europejską sieć podzielonych/ skłóconych miast (European Network of Divided Towns) takich jak: Belfast, Nikozja, Narva, Ivangorod, Uzhgorod, czy Mitrovica
Zadaniem każdego z ich jest zdawanie raportów na temat przezwyciężania lokalnych antagonizmów.
narada wrocławska z grudnia 2004 rozpoczęła obchody 50-lecia Europejskiej Konwencji Kulturalnej, które w roku kolejnym kontynuowane były w Strasburgu i Faro. Promowanie pomiędzy kulturowego i pomiędzy religijnego dialogu jako środka do zapobiegania konfliktom, pomoc w załagodzeniu napięć i wspieranie współpracy pomiędzy społecznościami krajów Europy i świata znalazły się w kręgu ważnych zagadnień w okolicy: umocnienia znaczenia europejskiej tożsamości, by w ten sposób zapobiec nowym podziałom społecznym w powiększonej Europie, stymulowania i wspierania kulturowej różnorodności, a również społeczeństwa obywatelskiego. > narada w Faro z października 2005 poszerzyła zasięg dialogu pomiędzy kulturowego z poziomu krajów i społeczeństw Europy na stosunki Europy z regionami sąsiednimi, takimi jak południowe wybrzeża śródziemnomorskie, środkowy i Bliski Wschód, a również Azję Środkową.
w czasie konferencji we Wrocławiu zwrócono również uwagę na przeobrażenia roli kultury jakie dokonały się na przestrzeni pięćdziesięciu i ponad pięćdziesięciu lat (biorąc pod uwagę Statut Porady jako dokument sygnalizujący konieczność dostrzeżenia kultury) będące tak rezultatem sytuacji politycznej, jak i ekonomicznej. Zarówno Statut Porady Europy podkreślający rolę kultury, jak i Europejska Konwencja Kulturalna utworzone zostały w kompletnie odmiennym historycznym kontekście niż dzisiejsza Europa i co do tego oczywiście nie należy mieć wątpliwości, lecz dopiero w ciągu najbliższych dziesięcioleci jak powiedział prof. Kazimierz Krzysztofek > w czasie konferencji wrocławskiej –(...) Radzie Europy przyjdzie się zmierzyć, w obszarze szeroko rozumianej kultury, z nowymi wyzwaniami wywołanymi ważnymi zmianami zróżnicowanej natury (...), włączając w to konsekwencje europejskiej integracji, globalizację, decentralizację Środkowej i Wschodniej Europy, technologie informatyczne i komunikacyjne i zmianę pokoleniową. Oblicze Europy będzie wkrótce formowane poprzez pokolenia nie pamiętające zimnej wojny ani ideologicznych podziałów narzuconych prze żelazną kurtynę .




Realizacja polityki kulturalnej Porady Europy – programy i projekty.


Jednym z projektów, którego celem było przywrócenie znaczenia naszej wspólnej przeszłości i zagwarantowanie dostępu do znanych nam aktualnie źródeł również przyszłym pokoleniom był „Dostęp do archiwów w Europie” (Access to archives in Europe). Archiwa jako namacalne i faktyczne zapisy przeszłości stanowią nadzwyczajnie istotny obiekt naszego kulturowego dziedzictwa. Artykuł 4 Europejskiej Konwencji Kulturalnej wzywa umawiające się strony do ułatwienia poruszania się i zamiany osób i przedmiotów o wartości kulturalnej, a również wedle artykułem 5 do uznania tych przedmiotów znajdujących się w jej dyspozycji za integralne części wspólnego dziedzictwa kulturalnego Europy i podjęcia odpowiednich kroków celem ich ochrony i zapewnienia dla nich właściwego dostępu. W projekcie tym uwzględniono cztery zagadnienia:

v Komputeryzację archiwów Kominternu
v Przywrócenie pamięci o Polsce
v Przewodnik do harmonizacji dostępu do archiwów w krajach członkowskich
v Archiwa Ottomańskie




„Polityka kulturalna i kulturowa różnorodność” (Cultural policy and cultural diversity) to następny projekt prowadzony w latach 2001-2003, którego badania w pierwszej fazie skoncentrowane były w pierwszej kolejności na obszarze Europy Zachodniej (Austria, Belgia, Bułgaria, Luxemburg, Szwajcaria, Ogromna Brytania, a również dla celów porównawczych Kanada). W drugiej i trzeciej fazie badania objęły również region państwoów Europy Wschodniej, a w szczególności Bośni i Herzegowiny, Chorwacji, Macedonii, Węgier, Rumunii, Rosji, Serbii i Ukrainy. W każdym z państwoów sporządzano raporty na temat narodowej polityki mniejszościowej, a również sytuacji kulturowego zróżnicowania. Wizyty specjalistów i wykładowców akademickich poparte były szeregiem dyskusji, konferencji i spotkań z politykami odpowiedzialnymi za kształt polityki kulturalnej.
Wśród innych ciekawych działań Porady Europy należy wymienić szeroko zakrojone projekty wspomagające demokratyczną transformację w nowych krajach członkowskich, a zaliczyć do nich można program MOSAIC – dla Europy Południowo – Wschodniej i STAGE dla Południowego Kaukazu.
Pierwszy z nich prowadzony w kilku etapach w latach 1988-2003 obejmował następujące działania:

v Narodowe debaty
v Seminaria i warsztaty prowadzone na szczeblu narodowym i wielostronnym
v Sektorowe rewizje
v Działania doradcze (konsultacje, warsztaty, przesłuchania)
v Training courses
v Publikacje, włączając tłumaczenia wytycznych polityki Porady Europy we wszystkich językach krajów - członków
v Działania na szczeblu ministerialnym obejmujące:
- ustawodawstwo
- decentralizację
- prywatyzację narodowych instytucji
- finansowanie i sponsorowanie kultury
- uzgadnianie warunków pracy dla artystów
- kulturową różnorodność
- kierowanie kulturą

porada Europy organizuje również liczne akcje poświęcone sztuce jak na przykład Europejskie wystawy sztuki, Dni Dziedzictwa Europejskiego, czy program Eurimage mający na celu produkcję, dystrybucję i ochronę dziedzictwa audiowizualnego. To również organizowane od 1987 roku tak zwany Szlaki Kulturowe, których zadaniem jest demonstrowanie w sposób widoczny europejskiej podróży w momencie i przestrzeni, aby uświadomić Europejczykom , iż dziedzictwo różnych państwoów stanowi jedną całość, składającą się na wspólne dziedzictwo kulturowe. Cele jakie przyświecają temu projektowi są następujące:
v promocja pomiędzy kulturowego i pomiędzy religijnego dialogu przez lepsze zrozumienie europejskiej historii
v budowanie europejskiej tożsamości, europejskiego społeczeństwa obywatelskiego opartego na wspólnie podzielanych wartościach przypominanych dzięki powracaniu do miejsc o znaczeniu historycznym
v rozwój kulturowej turystyki
Na przestrzeni lat Europejskie Szlaki Kulturowe wiły się poprzez miejsca powiązane bądź to z wybitnymi jednostkami (muzykami, malarzami, świętymi), bądź znane z nadzwyczajnie pięknych zabytków, zjawisk przyrodniczych jak:

v Szlak pielgrzymi Santiago De Compostela
v Szlak Mozarta
v Bogactwo Andaluzji
v Parki i ogrody Europy
v Szlak Wikingów
v Szlak oliwny


Pomysły Porady Europy wykonywane były również w tych projektach jak „Książki i elektroniczna publikacja”, „Kultura i sąsiedztwa”, „Kultura, twórczość i młodzi”, „Nowe technologie informatyczne”, „Baśnie i legendy Europy”, a również „Szkolenia administratorów kultury”, a zatem różnorodność zainteresowań w sferze polityki kulturalnej odpowiada różnorodności mozaiki kulturowej Europy.

Z okazji 50 rocznicy stworzenia Porady Europy Luksemburski Europejski Instytut Szlaków Kulturowych na prośbę miast Strasburga i Kehl, zaprosił czterdziestu europejskich autorów do napisania tekstu na temat „Mostu Europy” i problematyki mostu w kulturze europejskiej. W 29 językach autorzy, wśród których znaleźli się wybitni pisarze, muzycy, historycy, artyści rozwinęli tematykę mostu i granicy. Ich teksty znalazły się na 40 słupach mostu na rzece Ren między Strasburgiem a Kehlem, łączącym Francję i Niemcy. We wszystkich barwach tęczy podświetlają się o zmroku, a każdy z tekstów umieszczony został w narodowym języku autora, aby w ten sposób w hołdzie europejskiej różnorodności kulturowej zachęcić podróżnych do refleksji nad europejską tożsamością – jednością w wielości, a również nad zagadnieniami czasu i przestrzeni, przemijania i otwarcia się na innych: „znanych nieznanych”. Teksty zostały zgromadzone w pracy zatytułowanej „Widoki z Mostu Europy” (Views from the Bridge of Europe)wydanej nakładem Porady Europy.


Zakończenie

poprzez ponad 50 lat po zakończeniu II wojny światowej o kształcie europejskiej kultury decydowała tylko i wyłącznie > porada Europy. Wspólnoty Europejskie początkowo skoncentrowane na kwestiach gospodarczych również włączyły się w mechanizm kulturowego rozwoju państwoów starego kontynentu, na początku przez przyjęcie w 1973 Deklaracji o Tożsamości Europejskiej, w której nawiązano do kultury, a później w 1983 dzięki złożeniu uroczystej deklaracji będącej pomiędzy innymi postanowieniem budowania wspólnoty europejskiej > poprzez odniesienie się do wspólnego dziedzictwa kulturowego. Działania obu organizacji mają charakter komplementarny.

Polityka kulturalna Porady Europy wsparta licznymi projektami i programami zdecydowanie ułatwia budowanie europejskiej tożsamości, niemniej jednak to w jaki sposób wykorzystamy dane nam ku temu możliwości zależy w pierwszej kolejności od nas samych., od naszej chęci uczestniczenia w kulturze i otwarciu się na innych, kulturowo odmiennych, aczkolwiek powiązanych z nami naszą wspólną europejskością.
Jak powiedział Robert Schuman w 1950 – przeszkody w zjednoczeniu Europy nie tkwią w czynach, ale w umysłach.
  • Dodano:
  • Autor: