Co znaczy Kolor w architekturze wnętrz.

barwy odbieramy subiektywnie, dlatego także powinniśmy je dobierać wedle naszymi upodobaniami, potrzebami i panującą modą. Nie należy jednak zapominać o psychologicznych i optycznych właściwościach barw. Mając na uwadze właściwości jakie posiadają >barwy, wykorzystanie określonego koloru w pomieszczeniu powinniśmy uzależniać od przeznaczenia tego pomieszczenia, jego funkcji, wielkości, a również panującego w nim natężenia światła. Czasem kolor ma pobudzać, czasem uspokajać, a czasem mobilizować i sprzyjać koncentracji. Może również pobudzać apetyt. Dzięki koloru możemy modyfikować optycznie wnętrze, rozszerzać je, zwężać, podwyższać albo obniżać, a nawet wydzielać strefy poszczególnych czynności. Kolor ma materialny wpływ na naszą przestrzeń.
Należy pamiętać, iż barwy we wnętrzu to nie tylko ściany lecz również podłoga, meble i inne bonusy jest to zasłony, tapicerka mebli, wykładziny czy dywany. Wszystkie te przedmioty powinny tworzyć we wnętrzu spójną kolorystycznie całość.

Barwy zgodne z temperamentem.
Psychologiczne wpływ koloru ma związek z tym wszystkim co nas otacza. Ma ono również mocny związek ze skojarzeniami, które utrwalamy od pierwszych chwil życia. Kolor jest życiem, ekspresją, stymuluje nasz organizm. lecz zdarza się, że oddziałuje na nas destruktywnie. Dlatego także wybierając barwy powinniśmy się zastanowić nad skojarzeniami i reakcjami, jakie wywołują w nas określone >barwy. Generalnie barwy ciepłe, takie jak żółty, pomarańczowy, czerwony pobudzają, a barwy zimne - fioletowy, niebieski, zielony - uspokajają.
Na odbiór wnętrza i jego estetykę mają również wpływ użyte zestawienia kolorystyczne i kompozycje. Pionowe i poziome pasy, bordiury, figury geometryczne, czy także faktury umieją diametralnie zmienić odbiór kolorystyki wnętrza. Umiejętna kompozycja kolorystyczna w znacznym stopniu decyduje o estetyce i harmonii wnętrza. Wpływa tym samym na poprawę naszego samopoczucia i powiększa przyjemność z przebywania w danym pomieszczeniu.

Natura koloru.
Każdy kolor ma własną naturę, co używane jest od medycyny po architekturę. Dobierając barwy należy się kierować zasadami dotyczącymi łączenia koloru ze światłem. Światło ma gdyż decyzyjny wpływ na odbiór kolorów. Barwy jasne, pastelowe odbijają światło nadając wnętrzu wrażenie wielkości i przestronności. Dlatego także dobrze jest stosować je we wnętrzach mniejszych. Jeśli jednak zdecydujemy się na wykorzystanie barw ciemnych, to pomoże nam to uzyskać w takim wnętrzu wrażenie intymności. Ciemne, nasycone >barwy pochłaniają więcej światła i przy gorszych warunkach oświetleniowych wydają się ciemniejsze. Dlatego także dobrze prezentują się w jasnych, nasłonecznionych wnętrzach, gdzie naturalne światło wydobywa ich naturę.
Powinniśmy przy tym wszystkim pamiętać, iż >barwy muszą się prezentować równie efektownie przy świetle naturalnym, jak i sztucznym. Dodatkowym czynnikiem na który powinniśmy zwrócić uwagę przy dobieraniu nasycenia służących kolorów i kompozycji kolorystycznych jest usytuowanie wnętrza względem słońca. W pokojach zwróconych na wschód i południe, >barwy powinny być bardziej intensywne, by nie wyglądały na bardziej rozbielone od tych służących w pokojach północno-zachodnich. Pokoje wychodzące na północ, gdzie światło jest mniej intensywne powinny być pomalowane w kolorach jasnych, pochodnych żółtego, rozświetlających wnętrze. Od strony południowej, gdzie światło jest obecne poprzez cały dzień swobodnie możemy wykorzystać ciemniejsze, nasycone barwy. Warto jeszcze zwrócić uwagę na to, że inaczej zachowują się >barwy we wnętrzach znajdujących się na wysokich kondygnacjach. Tam przestrzeń przed oknami jest widoczna aż po horyzont i niebieska poświata nieba bardzo mocno wpływa na odbiór kolorów w ciągu dnia.
Na odbiór koloru ma również wpływ rodzaj powierzchni, na której został on zastosowany. Na powierzchniach gładkich kolor będzie sprawiał wrażenie jaśniejszego, a na chropowatych, fakturowych – ciemniejszego i mniej intensywnego. Natomiast kolor położony na powierzchni matowej wyda się cieplejszy, a na polerowanej – zimny, odbijający inne >barwy.

Plastyczny obraz przestrzeni - decyzja o kolorze.
Uniwersalnym tłem dla innych kolorów jest neutralna biel. Rozszczepiona w pryzmacie daje nam pełną gamę kolorystyczną, a zastosowana na ścianach pozwala w bezpieczny sposób zestawiać różne elementy zarówno w wymiarze kolorystycznym, jak i stylistycznym. Pomieszczenia pomalowane na biało wydają się optycznie większe. Biel budzi skojarzenia z porządkiem i równowagą. Jednakże wykorzystanie bieli w całym wnętrzu, na zbyt sporych powierzchniach stwarza wrażenie zimna, chłodu i braku przytulności. Biały kolor ścian kontrastuje wtedy z meblami i podłogą, wyostrza nasze postrzeganie kształtu i jakości obiektów we wnętrzu. Biel na sporych powierzchniach jest sterylna i chłodna. Ciągle jednak w takiej właśnie postaci stosujemy ją w naszych pomieszczeniach.
Dobrze jest z kolei wykorzystywać biel jako bonus, kontrast wydobywający rzeczywisty kolor. Biel jest gdyż idealnym partnerem dla pozostałych kolorów. Dobre wizualnie efekty dają białe pasy – pionowe i poziome, rozdzielające różne >barwy albo zbyt zlewające się odcienie. Biel sprawia, że różne odcienie kolorów doskonale ze sobą współgrają. Ciekawą kompozycję i wrażenie spójności tworzy we wnętrzu powiązanie białych płaszczyzn z układem sufitów podwieszanych albo układem podłóg. Biel może być również dobrym tłem dla szczególnego przedmiotu we wnętrzu – obrazu wiszącego na ścianie, rzeźby, ciekawego kinkietu albo zwyczajnie tłem dla zieleni (biel jest najwspanialszym tłem dla zieleni).
Łatwo podejmujemy decyzję o zakupie kolorowych, regularnie nie pasujących do siebie dodatków, z kolei decyzja o wyborze koloru ścian przychodzi nam z ogromną trudnością. Obawiamy się, iż ten wybór zupełnie nie spełni naszych oczekiwań. Warto jednak spróbować, mając na uwadze to, że kolor dekoruje i jego brak we wnętrzu zubaża je, wysuwając na plan pierwszy kolor podłogi i mebli.

Kolor wedle zasadami.
Człowiek otacza się tymi kolorami, wśród których dobrze się czuje. Zwykle wybór dokonywany jest nieświadomie. Projektując wnętrze mieszkania, czy także domu pragniemy, by wszystkie znajdujące się w nim elementy pasowały do siebie i tworzyły harmonijną całość.
Istnieją zasady doboru kolorów pozwalające na odnalezienie między kolorami harmonii, a więc odnalezienie w zestawianych kolorach cech wspólnych. Można osiągnąć dobry sukces kierując się gustem i intuicją, można także posłużyć się gotowym próbnikiem kolorów gdzie odpowiednio skonstruowane zestawienia pomogą nam osiągnąć ten cel.
Wyróżniamy harmonię zgodną z odcieniami, polegającą na rozjaśnianiu albo przyciemnianiu tego samego podstawowego koloru. Odcienie nałożone na ścianę będą się wzajemnie dopełniały. Harmonię w razie różnych kolorów uzyskujemy przez zestawienia kolorów o podobnym nasyceniu (natężeniu).
Harmonijne zestawienia kolorów to nie tylko zestawienia jasnych i pastelowych barw. Harmonia to porządek w kolorach, pogodzenie kontrastów, równowaga kolorów ciemnych i jasnych. Niezbyt dobre efekty daje pomalowanie każdej ściany w innym kolorze, z kolei pomalowanie wnęki albo wydzielonej części pokoju ciemniejszym odcieniem podstawowego koloru z pewnością uatrakcyjni wnętrze.

Kolor i wnętrze.
We wnętrzach otwartych – aktualnie najmodniejszych – kolorami możemy wydzielić strefy wykonywania różnych codziennych czynności, a tym samym urozmaicić wnętrze. Umiejętne wykorzystanie koloru może zbudować całą architekturę wnętrza. Nowoczesność kolorystyczna – tak dziś poszukiwana – to w pierwszej kolejności umiejętne kolekcja dwóch, trzech barw we wnętrzu.
wedle regułą stosowania kolorów we wnętrzach – w holach i przedpokojach powinniśmy stosować ciepłe i wyraziste barwy. W salonach dobrze sprawdzają się stonowane brązy, beże, lekkie żółcie. Można również wprowadzić jeden bardziej intensywny kolor. W kuchni stosujemy czerwień albo żółć, zdecydowanie unikając kolorów z gamy niebieskich. Za to sypialnia pomalowana w tym kolorze będzie z pewnością dobrym rozwiązaniem, bo kolor ten uspokaja i odpręża. Ze względu jednak tego, że >barwy z gamy niebieskich są barwami zimnymi i nadają wnętrzom poczucie chłodu, dobrze jest zastosować kolekcja z drewnem albo ratanem. W sypialni możemy stosować zarówno barwy ciepłe, jak i zimne. W jadalni – podobnie jak w kuchni – niewskazane jest wykorzystywanie kolorów zielonych i niebieskich. Idealne efekty uzyskamy dzięki położeniu na ścianę lekkiej żółci, pomarańczy albo pobudzającej apetyt czerwieni.
Miejscem, w którym spędzamy w miarę mało czasu jest łazienka. W tym pomieszczeniu możemy pozwolić sobie na duże kontrasty, które przy dłuższym przebywaniu mogłyby powodować zmęczenie, na przykład układy szachownicowe. Układy takie są ciekawym rozwiązaniem z tego względu, że wprowadzają we wnętrzu pewien rytm i dynamikę. W zasadzie w łazience możemy zastosować wszelakie rozwiązania kolorystyczne, harmonijne i kontrastowe, jakie tylko podpowie nam wyobraźnia. Dobrze sprawdzają się >barwy z gamy niebieskich i zielonych.
W pokojach dziecięcych należy stosować >barwy. Ściany nie powinny w nich pozostawać białe, bo – jak dowiedli naukowcy – kolor aktywizuje umysł i pobudza wyobraźnię. Rodzice z kolei regularnie decydują się na kolor biały w tym wnętrzu kierując się obawą przed szybkim zniszczeniem powłoki ściany. Pokój dziecka powinien być dopasowany do jego charakteru i wrażliwości emocjonalnej. Psychologowie dowodzą, że najlepszymi kolorami w dziecięcych pomieszczeniach są: pomarańczowy – dla dziecka spokojnego i zielony – dla dziecka z sporym temperamentem. Oczywiście możemy tworzyć zestawienia kolorystyczne wykorzystujące różne kompozycje, składające się z dwóch, trzech odcieni.
Pomieszczenia przeznaczone na domowe salki treningowe i siłownie dobrze jest pomalować na >barwy pobudzające do aktywności fizycznej, a więc czerwień, pomarańcz i żółć o dużej intensywności.

zastosowanie właściwości koloru.
by świadomie operować kolorem należy poznać jego właściwości. Dzięki oddziaływaniu kolorów możemy wizualnie korygować proporcje pomieszczeń. I tak na przykład długie wnętrze skrócimy optycznie malując krótszą ścianę w kolorze ciemnym. Zbyt wysokie wnętrze obniżymy optycznie malując sufit kolorem żywym, ciemnym. Wrażenie podwyższenia wnętrza uzyskamy natomiast, jeśli kolor biały będzie przechodził z sufitu na ściany ok. 15 cm. Wnękę dobrze jest wypełnić ciemniejszym kolorem, pochodzącym z tej samej palety co kolor sąsiadujący. Trzeba także pamiętać, że kolor wymienia się w zależności od tła i sąsiedztwa. Duże otwory w ścianach będą więc rozpraszały energię koloru.
>barwy zimne, takie jak błękit i zieleń nadają wnętrzom wrażenie przestronności, tymczasem > >barwy ciepłe jest to żółć, pomarańcz i czerwień – zmniejszają optycznie, „przybliżają” ściany do nas. To jest tak zwany optyczne korygowanie przestrzeni. W pokojach bardzo nasłonecznionych, prześwietlonych, wnętrze uprzytulni kolor beżowy, brązowy, albo zielony. Warto nadmienić, że barwy czyste, nasycone są męczące dla oczu, a barwy jasne dają wrażenie wypoczynku. Generalnie powinniśmy się kierować zasadą, iż im barwa jest ciemniejsza tym mniej powinno być jej we wnętrzu.
Niedoskonałości ścian łatwiej ukryć pod kolorami lekkimi, o niewielkim nasyceniu. Jeżeli chodzi o pomieszczenia pomalowane w silnych barwach, to trzeba pamiętać, że nie „tolerują” one bałaganu. Należy w nich zachować niemalże najlepszy porządek, bo inaczej przebywanie w nich może stać się bardzo męczące. Bezpiecznymi kolorami do wnętrz są beże i odcienie koloru morelowego.
Stonowane, jednolite kolorystycznie wnętrze możemy ożywić przez wykorzystanie kontrastowych dodatków. regularnie wystarczy jeden silny akcent kolorystyczny czystego koloru, > by ożywić wnętrze i nadać mu pewien charakterystyczny rys. Jednobarwność ożywiona akcentami jest zawsze atrakcyjna.
Na podłodze należy unikać kontrastów w formie sporych, przenikających się plam. W sporych pomieszczeniach lepiej wyglądają podłogi ciemne, a w mniejszych jasne. Ciemne meble na jasnej podłodze będą sprawiały wrażenie wiszących nad posadzką. Dobry sukces przyniesie z kolei połączenie ciemnej podłogi z ciemnymi meblami i jasnymi ścianami. > by wnętrze nie straciło swojej spójności, nie należy stosować więcej niż dwóch rodzajów (kolorów) drewna, a najlepiej ograniczyć się do jednego.

Symbolika barw.
Wybór kolorów wiele mówi o naszych skłonnościach i upodobaniach. regularnie są one ukryte i tylko przez nieświadome skojarzenia uzewnętrzniają się w doborze kolorów.
Czerwony – kolor ognia – działa pobudzająco, podniecająco, wzmaga aktywność fizyczną, inspiruje, wprowadza w dobry nastrój. Optycznie minimalizuje pomieszczenie, silnie oddziałuje na przestrzeń. Dobrze sprawdza się w formie plam kolorystycznych i silnych akcentów we wnętrzu. najlepszy do wykorzystania w przedpokojach i hollach. Nie powinien być z kolei służący w pomieszczeniach, w których wymagana jest koncentracja. Wzmaga apetyt, dlatego także w państwach dalekiego wschodu, gdzie symbolika ma wielkie znaczenie, służący jest w restauracjach i jadalniach. Trzeba jednak pamiętać, że zbyt długie przebywanie w pomieszczeniach pomalowanych na kolor czerwony wywołuje agresję i złość.
Niebieski - przynosi uspokojenie i inspiruje. Jest jednak chłodny i nieprzytulny. Od błękitu nieba, przez wszystkie odcienie morza, aż do nasyconych szafirów, wpływa uspakajająco i nastraja do zadumy. Przy słabym świetle może wywoływać nastrój wyobcowania i melancholii. Przebywanie w niebieskich pomieszczeniach spowalnia puls, obniża ciśnienie krwi, uspokaja. Jego zaletą to jest, że optycznie zwiększa przestrzeń. Niewskazany w jadalniach i kuchni – uznany za kolor hamujący łaknienie. W niebieskim rozpoznajemy przestrzeń nieba, psychologiczne złudzenie przestrzeni. Wrażenie oddalania się ścian, elementów pomalowanych na niebiesko tak opisał w 1920 roku malarz Kandinsky: „ściany niebieskie staja się dla nas niezauważalne, przeźroczyste, wrażenie głębi – powietrze i morze”.
Fioletowy – kolor ekskluzywny i dostojny – łączy czerwień i błękit, korzystnie wpływa na układ nerwowy, stymuluje. U osób szczególnie wrażliwych może wywoływać stan przygnębienia i melancholii.
Różowy – połączenie czerwieni i bieli. Wyraża stałość, umiarkowanie, panowanie nad sobą. Kolor różowy w symbolice wschodu jest kwiatem lotosu, na zachodzie Wenus - sprawdza się w sypialniach.
Żółty – kolor edukacji, intelektu i optymizmu. Dobry do kuchni i jadalni. Jego odmiany sprawdzają się w szczególności we wnętrzach skierowanych na północ i wschód. doskonale łączy się z czerwonym i pomarańczowym. Barwa słońca i piasku – przywołuje dobre wspomnienia, optymizm i radość. Odsuwa zmęczenie, delikatnie pobudza. Zbyt nasycony może drażnić.
Brązowy i jego odcienie – pożądane w każdym wnętrzu, jednak najmniej w sypialni. Pomimo, iż bywa ciemny skutkuje, że wnętrze staje się bardziej przytulne. Jest dobrym tłem dla kolorowych mebli, dywanów i tkanin. Ściany w kolorze brązowym dają wyrafinowany sukces; można urozmaicić kompozycje błękitnym, pomarańczowym, czerwonym. Beże i brązy – naturalne > >barwy ziemi, suchych traw, kawy, dojrzałych zbóż, drewna – symbolizują sporo znanych „od zawsze” rzeczy, dają poczucie solidności i ciepła.
Zielony – kolor spokoju, równowagi i skupienia. Odpręża, uspokaja, relaksuje. najlepszy do przychodniaów i bibliotek (stymuluje pamięć), łazienek, pomieszczeń medycznych (łagodzi symptomy stresu), klatek schodowych i przedpokoi. Pośród kolorów zielonych istnieje blisko tys. odcieni rozpoznawalnych poprzez ludzkie oko – od pistacji, przez nasyconą zieleń traw, barwy malachitu, oliwki, drzew iglastych. Zieleń może być zarówno ciepła, jak i zimna.
Pomarańczowy – łączy zalety żółtego i czerwonego, wzmacnia psychikę, delikatnie pobudza. Wg tantrycznej tradycji indyjskiej wzmaga popęd seksualny i powiększa optymizm.
Szary – wydobywa elementy o intensywnych barwach, jest dla nich doskonałym tłem. Niezastąpiona w zestawieniach z białym. Idealnie współgra z aluminium i stalą. Kojarzona z nowoczesnością, chłodnym stylem minimalistycznych wnętrz. Sprawdza się w szczególności w łazienkach, w których zastosowano białe płytki; idealnie harmonizuje z chromem armatury łazienkowej.
Czarny – niewielkie płaszczyzny czerni podkreślają intensywność sąsiadującej barwy. Zestawienia dwukolorowe – czerni z bielą i czerni z czernią na różnych rodzajach płaszczyzn – pozwalają uzyskiwać ciekawe efekty graficzne w formie zebry, „dalmatyńczyka”, krowich łat. Czarno-białe rozwiązania sprawdzają się w łazienkach i w pokojach użytkowych. Czerń doskonale komponuje się z szarością.

Kompozycje, zestawienia kolorystyczne.
Obserwacja natury stanowi niewyczerpane źródło inspiracji w tworzeniu kompozycji kolorystycznych. Warto zadbać, > by wystrój przestrzeni domowej charakteryzował się równowagą i harmonią, które spotykamy w przyrodzie. Zestawienia kolorów powinny być więc raczej monochromatyczne i harmonijne, chyba ze celowo i świadomie potrafimy wykorzystywać zestawienia kontrastowe. W każdym przypadku potrzebna jest jednak spójna wizja projektowanego wnętrza, która pozwoli nam określić zależności występujące pomiędzy poszczególnymi jego elementami.
Kolor czerwony to siła i dynamizm. Stwarza poczucie niepokoju i „podnosi” temperaturę wnętrza. Dobrze zestawia się z białym i szarym, lecz również z grafitowym i stalowym. Niebieski – daje wrażenie sterylności, optycznie zwiększa wnętrze, sprawdza się w szczególności w pomieszczeniach mocno nasłonecznionych. najwspanialszym sąsiedztwem dla niebieskiego jest uniwersalny biały. Łatwo można go również zestawić z różnymi odcieniami zieleni. Ciekawie wygląda w połączeniu ze stalą, grafitem i szarością. Współgra z brązami, ożywiając je i nadając im nowy słowo. Zielony – z nieograniczoną liczbą wariantów tonalnych – dobre kompozycje tworzy z brązem. Pomarańczowy źle znosi połączenie z bielą, tracąc w jej sąsiedztwie na swej intensywności. Podobnie odbywa się z żółtym, który w połączeniu z białym widocznie słabnie. W okolicy różowego żółty staje się gryzący. kolekcja żółci i pomarańczy przywołuje klimat lata i słońca. Klimat śródziemnomorski uzyskamy przez połączenie kolorów z gamy pomarańczowych z niebieskim. Połączenie żółtego z niebieskim sprawi, że ten pierwszy będzie się wydawał bledszy niż jest w rzeczywistości. Moc koloru żółtego wydobędziemy zestawiając go z fioletem. Fiolet natomiast tworzy dobre, ciekawe kompozycje z czerwienią. Szary przejmuje odcień od silnych sąsiadujących barw, a w towarzystwie brązu przybiera nieciekawą żółtawą poświatę. Szary możemy zestawiać z brązem przez kolor biały.
Zestawienia monochromatyczne, a więc zestawienia różnych tonów tego samego koloru są najbezpieczniejsze. Nawet przy wykorzystaniu nasyconej barwy dają wrażenie spokoju. Dobrze sprawdza się na przykład połączenie kilku odcieni brązów i drewna, albo kilku odcieni czerwieni z tłem białym albo ecree. Zestawienia harmonijne to zestawienia barw, które sąsiadują ze sobą w kole barw, na przykład zielony i żółty, niebieski i turkusowy. > by były harmonijne powinny być w tej samej tonacji. Zestawienia kontrastowe (szokujące) to połączenie kolorów znajdujących się po przeciwnych stronach w kole barw, połączenie kolorów najmniej do siebie podobnych. Umiejętnie dobrane kontrasty mogą być inspirujące, lecz mogą również wywoływać poczucie zdenerwowania i zmęczenia.
Niepowtarzalny klimat nadają naszym wnętrzom nie tylko > >barwy. Ważne są również materiały, które z nimi zestawiamy. > by wnętrze było dopracowane pod każdym względem warto wykorzystywać tak zwany kompozycje materiałowo-kolorystyczne. Kompozycje nowoczesne (kompozycje typu POP) uzyskamy łącząc intensywny kolor z metalem, szkłem, plexi albo plastikiem. Połączenie kolorów z rodz. róży i czerwieni z ciemnym drewnem egzotycznym da słowo elegancji, władzy i zamożności. Wśród kompozycji monochromatycznych efektowne jest połączenie drewna z tekturą, płótnem i różnymi odcieniami beżu. We wnętrzach w kolorze błękitu, albo brudnego błękitu idealnie sprawdzają się przedmioty szare i fioletowe. Dobrze jest także połączyć kilka odcieni błękitu z ciemnym drewnem egzotycznym z domieszką czerwieni. Niebieski dobrze zestawia się z barwą cieplejszą - z różem indyjskim albo pomarańczem. Dobrze komponuje się on z jasnym drewnem podłogi i mebli.

Zagadnienie spójności kolorystycznej wnętrza trudno jest wyrazić przepisem. Sprawy estetyki leżą zarówno w sferze kultury, jak i subiektywnej wrażliwości na piękno. Projektując przestrzeń warto w pierwszej kolejności zwracać uwagę na spójność tonalną we wnętrzu. Niezłą zasadą jest również umiar w stosowaniu obiektów dekoracyjnych. jeśli z kolei zależy nam na uzyskaniu faktycznie ciekawej, niepowtarzalnej i harmonijnej przestrzeni – dobór kolorów i ich powiązanie z materiałami i oświetleniem najlepiej powierzyć doświadczonemu architektowi wnętrz.

Jacek Niezgoda
ARTDESIGN biuro projektowe
http://www.artdesign.pl
jacek.niezgoda@artdesign.pl